Rijker verantwoorden: hoe?
Aan de slag met rijker verantwoorden:
Hoe pak je het aan?
Drie pijlers voor de aanpak
Rijker van vorm
Rijker van inhoud
rijker in de relatie
Rijker van vorm
Cijfers vertellen niet het hele verhaal.
Koplopers van rijker verantwoorden laten met trots zien waar ze mee bezig zijn, waarom ze het doen, hoe ze het doen en met welke resultaten en effecten. Ze nemen je mee in hun denken. En dan telt niet alleen het eindresultaat.
Veel maatschappelijke problemen lossen we alleen maar op met anderen, met burgers, met ketenpartners, met branche organisaties, met overheden en maatschappelijke instellingen. Rijke verantwoording geeft zicht op die hele beweging: met cijfers, met letters, met beelden en met dialoog.
Rijke verantwoording werkt als je er zin in hebt. Als het plezier geeft om je werk te tonen. En als het robuust is. Als het overeind blijft in het debat. We zoeken dus naar vormen met zeggingskracht. Vormen die een geloofwaardig antwoord geven op de vraag of je goed hebt gewerkt.
Rijker van vorm: Verantwoordingsmix
Verantwoording: Iedereen, iedere dag!
De Verantwoordingsmix geeft overzicht. Hoe toon je waarmee je bezig bent? Met welke resultaten en met welke effecten?
Met de verantwoordingsmix onderzoeken we welke vormen van verantwoording je kunt gebruiken, voor wie en in welke fase van het proces.
Rijker van inhoud
Eerst was het makkelijker.... Als je ingewikkelde opgaven 'plat slaat' en 'stuurt op een beperkte set prestatie-indicatoren' ontstaat een eenvoudig overzicht met doelstellingen. Zo ontstaat focus in de organisatie. Maar doen die doelen recht aan het werk?
Nieuwe tijden vragen om nieuwe antwoorden... Als je wilt 'sturen op de bedoeling' dan kom je er niet met een lijstje prestatie-indicatoren. Als het bijvoorbeeld jouw taak is om te helpen om de stad veiliger te maken. Waar begin je dan? Wat is jouw rol? En wie betrek je in je aanpak? Wat zijn de werkzame principes van jouw aanpak? Zet je vooral in op preventie, repressie of op kansengelijkheid? Als je een onderdeel van het geheel bent? Hoe past dat dan in het geheel?
Als je aan de slag gaat met rijker verantwoorden, dan ondersteunen we jullie aanpak met een theorie van verandering. Daarin schets je het urgente probleem en de doelen die je wilt bereiken. Maar je doet meer. Je schetst ook de context en je benoemt welke invloed je wilt hebben op die context. Zo voorkom je dat het probleem zichzelf steeds maar herhaalt en jij loopt te dweilen met de kraan open. Als laatste benoem je je eigen leerdoelen: wat zijn eigenlijk de overtuigingen achter jouw aanpak? En werken die een beetje? Wat wil je daarover leren?
Theorie van verandering
De theorie van verandering brengt samenhang in de aanpak.
Centraal in het beeld staan de vier functies van het rijker verantwoorden:
Legitimeren van de inzet (naar alle stakeholders), sturen op de realisatie van de opgave, aanjagen van het leerproces en mobiliseren van mensen.
Bovenin de drie grote ‘waarom vragen’:
Waarom kiezen we deze aanpak (werkzame principes)? Waarom komen we in beweging (urgentie)? En waarom willen we anderen in beweging brengen (context)
Onderin de drie grote doelen:
Wie willen we (waarop) mobiliseren? Wat willen we bereiken? En wat willen we onderzoeken?
In het midden aandacht voor het nu:
Wat doen we (nu)? En wat zien we veranderen (nu)?
Wat kenmerkt de theorie van Verandering?
In onze aanpak bouwen we op een dynamische theorie van verandering.
Veel plannen en verandertheorieën hebben een blauwe insteek: erg rationeel met logische lijnen van oorzaak en gevolg.
Bij de meest succesvolle projecten leerden we dat onze dynamische theorie van verandering veel meer kracht geeft. Je toont samenhang: wat gebeurt er in de context, wat zijn jullie overtuigingen, waarom doe je wat je doet? De wereld om je heen verandert. En met deze theorie van verandering, verandert de aanpak mee.
Als de context verandert of overtuigingen worden bijgesteld, dan verandert het plan. Zo blijf je steeds leren.
Hoe werkt het?
Laten zien van de aanpak van het team of project, op een dynamische manier
Een plan dat bouwt op context en overtuigingen. Dat richting geeft aan acties en samenwerkingsrelaties. En dat uitzicht biedt op effecten op korte en lange termijn.
Verantwoorden op meerdere momenten, naar meerdere stakeholders
Met een mix van indicatoren: cijfers, letters, beelden, en dialoog
Rijker in de relatie
Al die rijke verantwoording. Zit de ander daar wel op te wachten?
In ons boekje 'rijker verantwoorden met Regie' onderzochten we die vraag. We keken in de verticale lijn wat eigenlijk de verwachtingen zijn over de verantwoording. Wat wil de leiding weten? En wat willen de mensen uit de uitvoering vertellen? We beschrijven hoe verantwoording vooral aanbod gedreven kan zijn, of juist vraag georiënteerd. En wat dat betekent voor jouw praktijk.
In onze begeleiding verbreden we die inzichten. Met het verantwoordingskompas onderzoeken we welke boodschap je eigenlijk wilt brengen, naar welke stakeholder. En of die ander daar wel op zit te wachten. Zo ontstaan inzichten waarmee je een meer vruchtbaar gesprek kunt voeren.
Het verantwoordingskompas
Met dit instrument gaan we in op de boodschap van de verantwoording. Welke feiten wil je delen en welke frames wil je daaraan meegeven? Hoe kunnen de feiten eigenlijk het beste geduid worden? En hoe voer je daarover het goede gesprek?
Invoeren van rijker verantwoorden
Via trainingen, workshops en concrete begeleiding in de praktijk helpen we teams, organisaties en samenwerkingsverbanden met:
- Inzicht in de dynamiek van verantwoorden: vraaggericht en aanbod gedreven.
- Overzicht van doelen en aanpak van het eigen werk: sturen vanuit de theorie van verandering.
- Keuze van rijkere indicatoren: verantwoordingsmix.
- Duiding van de resultaten en effecten.
- Toepassing van het rijke verantwoordingsgesprek: Wie zitten er aan tafel, wat ligt er op tafel. Hoe zorg je dat de goede vragen worden gesteld?
- Invoeringsaanpak: waar sta je en wat zijn de stappen om te komen tot rijker verantwoorden?
Voor wie?
Managementteam
Je geeft leiding aan de opdracht van de organisatie en laat voortdurend zien hoe de organisatie hieraan invulling geeft. Je kiest bewust wat je toont in de verschillende arena's van verantwoording, met bewustzijn van de politiek bestuurlijke dynamiek.
Operationele teams
Jouw team stuurt zelf met de inzichten van de theorie van verandering en gebruikt dit voor de verantwoording aan de leiding, aan collega's en aan partners
Projectteams
De bedoeling en de voortgang van jouw project helder inzichtelijk op een manier die de nieuwe standaard wordt voor jouw organisatie
Voorbeelden van ontdekkingen die teams deden:
"Ik wist wel dat onze verantwoording heel erg intern gericht was, maar als ik dit plan zie schrik ik er toch wel van"
"Wij zijn dol op verhalend verantwoorden. Dat zie je ook terug in het plan. Veel roze. Gelukkig gebruiken we ook cijfers en letters voor de verantwoording. Maar ik zie dat we de cijfers wel erg intern houden, daarmee zouden we meer naar buiten kunnen treden."
"Ik had gedacht dat verantwoording bij ons vooral achteraf gebeurt. Maar nu ik dit plan zie realiseer ik me pas hoeveel collega's ook vooraf en tijdens het werk verantwoorden. Ik ben onder de indruk."
Neem contact met ons op
Maak kennis met onze adviseurs en ontdek hoe je vorm geeft aan Rijker Verantwoorden. Hoe vertaal je de ambitie en prioriteiten naar een compleet en overzichtelijk plan? Zodat je je aanpak legitimeert en dat mensen worden gemobiliseerd om mee te doen.